Hạt nêm có dạng hạt nhỏ, gần như tròn, hoặc dạng bột, và thường có màu vàng nhạt, thường dùng như một loại gia vị để nêm nếm hoặc tẩm ướp thức ăn. Hạt nêm thường được dùng thay thế cho bột ngọt để tạo vị ngọt tự nhiên cho món ăn.
Với ưu điểm tiện dụng, hạt nêm ngày càng được các bà nội trợ sử dụng nhiều hơn để chế biến những món ăn thơm ngon cho bữa cơm gia đình.
Tuỳ theo thành phần chính mà hạt nêm được chia thành nhiều loại như hạt nêm cá cơm, hạt nêm nghêu sò, hạt nêm từ xương và thịt, đặc biệt còn có cả hạt nêm chay với chiết xuất từ nấm dành cho người theo chế độ ăn chay.
Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo: Trong hạt nêm thường đã có các vị cơ bản như vị mặn, vị ngọt… nên khi dùng hạt nêm để nêm nếm thì không nhất thiết phải nêm thêm các loại gia vị khác, và tùy theo khẩu vị của mỗi người, mỗi gia đình mà sử dụng lượng hạt nêm phù hợp, tuy nhiên, không nên ăn mặn để đảm bảo sức khỏe.